نشریه پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی
پیاپی 24 (زمستان 1393)

هدف از این مقاله بررسی رابطه بین مکانیزم های راهبری شرکتی و عوامل موثر بر تصمیمات در زمینه تغییر حسابرس می باشد. با توجه به این موضوع که تغییر حسابرسان تاثیر عمده ای در استقلال آن ها دارد. این مسئله در سال های اخیر به زمینه مهمی درامر تحقیقات وپژوهش تبدیل شده است. عوامل مختلفی بر تغییر حسابرسان تاثیر دارد که این تحقیق به بررسی این موضوع از دیدگاه نظام راهبری شرکتی پرداخته است. نظام راهبری مجموعه ای از قواعد، مقررات، فرایندها، و معیارهای داخلی و خارجی جهت هدایت رفتارهای اشخاص با منافع متفاوت در درون یک شرکت می باشد. حسابرسان می توانند نقش راهبری شرکتی در نظارت بر فرآیند گزارشگری مالی شرکت را ایفا نمایند. با این وجود، مکانیزم های راهبری شرکتی خاص شرکت نیز می توانند در تصمیم گیری در مورد انتخاب یا تغییر حسابرس اثر گذار باشندکه یکی از این ساز و کارها تمرکز مالکیت می باشد که در این تحقیق اثر آن بر روی تغییر حسابرس مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه آماری این تحقیق بر اساس اطلاعات ترازنامه و صورت سود و زیان شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد که هر چه درصد سهام بیشتری در اختیار بزرگترین مالک شرکت باشد، شرکت تمایل بیشتری دارد که حسابرس خود را به منظور انتخاب حسابرس کوچکتر تغییر دهدو زمانیکه شرکت در سال مالی قبل از تغییر حسابرس اظهار نظر غیر مقبول دریافت کرده باشد تمایلی ندارد که حسابرس خود را به منظور انتخاب حسابرسان کوچکتر تغییر دهندبنابراین فرضیه اول تحقیق رد نمی شود و فرضیه دوم تحقیق رد می شود.

رقابت پذیری به معنی توانایی شرکت در ماندگاری در بازار کسب و کار، محافظت از سرمایه های مختلف شرکت، به دست آوردن (بازگشت) سرمایه ها و تضمین شغل ها در آینده، تعریف شده است. با توجه به تعریف مزبور میتوان بیان کرد که رقابت، تاثیر بااهمیتی بر فعالیت ها و اقدامات شرکت ها دارد. از سوی دیگر، مطالعات انجام شده در برخی از کشورها نشان می دهد سیاست تقسیم سود میتواند تحت تاثیر رقابت بازار قرار گیرد. بنابراین، تحقیق حاضر به بررسی تاثیر سطوح متفاوت رقابت بازار بر سیاست تقسیم سود می- پردازد. براین اساس، اطلاعات مورد نیاز تحقیق از 120 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران استخراج و از الگوی رگرسیونی داده های ترکیبی برای آزمون فرضیه ها استفاده شد. نتایج تحقیق نشان می- دهد؛ با افزایش رقابت بازار محصول، سودهای تقسیمی کاهش مییابد. بنابراین، شرکت ها در بازارهای متمرکز و با رقابت بالا، سود کمتری را پرداخت میکنند زیرا، آنها نیاز به ذخیره وجه نقد برای مقابله با تهدیدها و رفتارهای مخرب رقبا دارند.

پژوهش حاضر به ارزیابی محتوای اطلاعاتی صورت های مالی تلفیقی در مقایسه با صورت های مالی شرکت اصلی می پردازد و سودمندی این صورت ها برای استفاده کنندگان را مورد بررسی قرار می دهد. جهت آزمون رابطه از ها، تکنیک های آماری رگرسیون چند متغیره و پانل دیتا بهره گرفته شده و داده های مورد نیاز پژوهش از صورت های مالی 38 شرکت تلفیقی پذیرفته شده در بورس طی سال های 1385 الی 1390 استخراج گردیده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که صورت سود و زیان تلفیقی سودمندتر از صورت سود و زیان شرکت اصلی می باشد ولی صورت جریان وجوه نقد شرکت اصلی و تلفیقی فاقد محتوای اطلاعاتی می باش. دن همچنین صورت سود و زیان در مقایسه با صورت جریان وجوه نقد سودمندتر می باشد.

پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین کیفیت افشا و کیفیت حسابداری از دو ب عد اقلام تعهدی و محافظه کاری شرطی و غیرشرطی طی سالهای 1386تا1390 میپردازد. در این پژوهش تمرکز اصلی بر محافظه کاری شرطی و غیرشرطی، تاثیر کیفیت افشا بر آنها و رابطه بین آنها میباشد. جهت ارزیابی کیفیت افشا از اطلاعات حاصل از رتبهبندی شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران و برای سنجش کیفیت حسابداری از معیارهای اقلام تعهدی و محافظه کاری به ترتیب با استفاده از مدل تعدیلشده جونز و مدل بال و شیواکومار استفاده شد. یافته ها حاکی از رابطه معکوس بین کیفیت افشا و اقلام تعهدی اختیاری بود؛ اما بین کیفیت افشا و محافظه کاری شرطی و غیرشرطی رابطه معناداری یافت نشد. هم چنین برخلاف انتظار، در کیفیت افشای بالا بین محافظه کاری شرطی و غیرشرطی رابطه معکوس یافت نشد.

مشکلات رابطه نمایندگی، تمایل مدیریت را برای نگهداشت وجه نقد افزایش میدهد. از طرفی، از آنجاییکه عملکرد مدیران زیر ذره بین سهامداران قرار دارد لذا مدیران میبایست پاسخگوی این وجه نقد راکد در شرکت باشند. این پاسخگویی میتواند توسط یکی از ابزارهای مدیریت، یعنی هموارسازی سود حاصل شود. لذا هدف این پژوهش بررسی رابطه بین مانده وجه نقد و هموارسازی سود در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. در راستای تحقق هدف های پژوهش دو فرضیه تدوین شده است. نمونه آماری پژوهش شامل 73 شرکت است. برای آزمون فرضیه ها از رگرسیون چند متغیره با استفاده از داده های ترکیبی استفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که بین مانده وجه نقد و هموارسازی سود رابطه معنادار و مثبت وجود دارد. اما بین تغییرات مثبت مانده وجه نقد سال جاری نسبت به سال قبل و هموارسازی سود رابطه معناداری یافت نشد.

اوراق بهادار روش مطمئنی است برای جلب اعتماد عمومی جهت سرمایه گذاری درانواع اوراق بهادار با خطرهای متفاوت است و با این روش می توان سرمایه های کوچک و پراکنده را که به تنهایی نمی توانند مورد بهره برداری قرار گیرند جمع آوری نمود از آنها سرمایه هنگفتی جهت توسعه و پیشرفت اقتصادی فراهم آورد. در بورس های اوراق بهادار حساسیت های زیادی نسبت به روند قیمت وجود دارد این امر باعث گردیده تا تحولات مرتبط با چنین پدیده ای مورد تحلیل های منظم قرار گیرد. در سال های اخیر مدل های متفاوتی جهت پیش بینی قیمت سهام توسط محققین مورد استفاده قرار گرفته است و از آنجایی که تکنیک های هوش مصنوعی که شامل شبکه های عصبی، الگوریتم ژنتیک و منطق فازی است نتایج موفقیت آمیزی در زمینه حل مسایل پیچیده به دست آورده اند در این راستا بیشتر مورد بهربرداری قرار گرفته اند. هدف از این تحقیق رسیدن به این پاسخ است که آیا می توان با استفاده از ترکیب روش های هوش مصنوعی مدلی ایجاد نمود که نسبت به سایر روش های خطی و غیر خطی پیش بینی قیمت سهام (بورس اوراق بهادار تهران - شرکت ایران خودرو) را با میزان خطای کمتری انجام دهد. در این تحقیق جهت پیش بینی قیمت سهام از ترکیب روش های هوش مصنوعی شامل شبکه های عصبی – فازی و الگوریتم ژنتیک استفاده شده است و این مدل ترکیبی با روش های شبکه عصبی به عنوان یکی دیگر از مدل های هوش 2 مصنوعی و مدل خطی ARIMA با توجه به معیارهای MSE،MAPE،MAE، R مقایسه گردیده اند. نتایج این پژوهش نشان از برتری مدل ترکیبی نسبت به سایر مدل ها مورد بررسی دارد.

هدف این پژوهش مقایسه قدرت توضیحی ارزش افزوده اقتصادی و سرمایه فکری در تعیین ارزش شرکت- های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. برای این منظور، 70 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1382 تا 1389 مورد بررسی قرار گرفته است. برای اندازه گیری سرمایه فکری از مدل پالیک (2000) و برای ارزشیابی ارزش افزوده اقتصادی از مدل استوارت (1991) استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که ارزش افزوده اقتصادی قدرت توضیح دهندگی بالایی دارد. این نتایج نشان میدهد که بر خلاف اکثر جوامع ، به سرمایه های مالی و فیزیکی در تعیین ارزش شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران بهای بیشتری داده میشود و نقش سرمایه فکری در تعیین ارزش شرکت جایگاه واقعی خود را بدست نیاورده است.

این تحقیق به بررسی نقش کیفیت عملکرد حسابرسی داخلی بر به هنگام بودن گزارش حسابرس مستقل می پردازد. تاخیر حسابرسی عبارت است از تعداد روزهای بین پایان سالمالی شرکت و تاریخ ارائه گزارش حسابرسیمستقل (اشتون و همکاران، 281:1987.) این تاخیر ، باعث میشود تا سرمایه گذاران و سایر استفاده کنندگان گزارش های مالی زمانی یکسان برای دسترسی برابر به اطلاعات نداشته باشند که این موضوع باعث کاهش محتوای اطلاعات در گزارش های حسابداری به صورتی بالقوه میشود. علاوه بر این تاخیرحسابرسی به عنوان نوعی نماینده برای کارایی حسابرسی عمل میکند. از این رو، این تحقیق با استفاده ازداده های 57 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران که گزارش های حسابرسی داخلی تهیه کرده و به کمیته حسابرسی یا هیئت مدیره ارائه میکردند، انجام شده است. در این تحقیق با استفاده از روش- پیمایشی وبا ابزار پرسشنامه،داده های لازم گردآوری شده و برای آزمون فرضیات پژوهش از ضریب همبستگی پیرسون ورگرسیون لوجستیک استفاده شده است. برا ی سنجش کیفیت عملکرد واحد حسابرسی داخلی در شرکت معیارهای بیطرفی، قدمت واندازه واحد حسابرسی داخلی مورد استفاده قرارگرفته است. نتایج تحقیق نشان میدهد که بیطرفی وقدمت با تاخیرحسابرسی مستقل رابطه معکوس دارند ولی متغیر اندازه واحد حسابرسیداخلی با این متغیر رابطه معنیداری ندارد.